U wilt ondergronds bouwen, om bijvoorbeeld een kelder of een souterrain aan te leggen. Dan bent u als eigenaar van een gebouw, huis of tuin zelf verantwoordelijk voor het nemen van maatregelen tegen grondwateroverlast. Dit geldt ook voor bestaande bebouwing. Ondergrondse ruimtes zoals kelders en souterrains waar mensen regelmatig verblijven moeten altijd waterdicht zijn.
Wat er speelt
- Grondwater is het water in de grond dat u vaak niet ziet, maar wel heel belangrijk is voor de natuur en ons drinkwater
- Het grondwater kan door regen dat in de bodem zakt stijgen. Bij droogte kan het grondwater ook weer zakken
- Overal in het Gooi zijn de grondwaterstanden de afgelopen maanden gestegen. Dat komt doordat het veel en lang heeft geregend van half oktober 2023 tot en met februari 2024. Dit regenwater zakt overal de bodem in. Daardoor stijgt de grondwaterstand
- De grondwaterstand reageert met vertraging op de regen. Daardoor duurt het langer voordat de grondwaterstand weer zakt. In een gemiddeld jaar zijn er hogere grondwaterstanden in de maanden februari en maart en zakt het grondwater weer in de maand april
- Daarnaast is het grondwatersysteem in het Gooi en de achterliggende Heuvelrug groot. Regenwater dat in de achterliggende Heuvelrug (ten oosten van Hilversum) in de bodem zakt, stroomt via de bodem naar de polder ten westen van Hilversum. In een normaal jaar zorgt dit voor hogere grondwaterstanden in februari en maart. Dat gebeurt ook dit jaar (2024). Maar nu komt dit bovenop de al hoge grondwaterstand als gevolg van de vele regen eind 2023. Dit is een uitzonderlijke situatie. Daardoor duurt het ook langer voordat de grondwaterstand weer zakt
- Vooral in Hilversum-Oost is er overlast door de hoge grondwaterstand. Hier is geen oppervlaktewater, zoals rivieren, meren of kanalen. In het westen van Hilversum kan het water naar de Gooise Vaart en het Hilversums Kanaal. Maar vanuit tweederde van Hilversum loopt het water naar het oosten. Er is alleen een buffer bij Anna’s Hoeve, maar die zit ook al erg vol. Daarnaast ligt Hilversum-Oost in verhouding laag ten opzichte van bijvoorbeeld de Trompenberg in het westen en de hoger gelegen delen richting Lage Vuursche
Wat de gemeente kan doen
- De gemeente heeft bijna geen invloed op de grondwaterstand. Het grondwatersysteem heeft een enorme omvang en is lastig te sturen
- Het rioolstelsel van de gemeente is bedoeld voor regenwater (hemelwater) en heeft géén functie voor de afvoer van grondwater
- We zoeken nu naar oplossingen om de huidige overlast die bepaalde wijken ervaren te verminderen. Zo proberen we extra ruimte vrij te maken in het rioolstelsel, de weinige watergangen, vijvers en plassen. Hiervoor hebben we contact met andere partijen zoals Rijkswaterstaat, provincie Noord-Holland, Waterschap Amstel, Gooi en Vecht, Natuurmonumenten en het Goois Natuurreservaat. Als hier meer over bekend is, kunt u dat op deze pagina lezen
De grondwaterstand uitgelegd
- De grondwaterstand of het grondwaterpeil geeft aan hoe diep het grondwater zit
- De grondwaterstand in Hilversum wisselt veel. Het verschil tussen zomer en winter kan meer dan 1 meter zijn. Normaal gesproken levert dat geen problemen op
- In een polder met veel sloten kan het waterschap het waterpeil regelen. Dat kan in Hilversum niet. Op de hogere zandgronden hier zijn geen sloten en volgt het grondwater de natuurlijke stijgingen en dalingen
- In de toekomst kunnen grondwaterstanden meer stijgen en kunnen extremen vaker voorkomen, bijvoorbeeld door klimaatveranderingen
Metingen
- We meten de grondwaterstand vaak in NAP (Normaal Amsterdams Peil). Hierbij is het belangrijk om te kijken wat de hoogte van de grond is vergeleken met het NAP. Zo kunt u goed zien hoe diep het grondwater zit vergeleken met uw huis of kelder
- Door de klimaatverandering nemen extreme weersomstandigheden toe waardoor de “maakbaarheid van de leefomgeving”, met behulp van kunstmatige maatregelen, afneemt
Op Open Hilversum kunt u de metingen van de gemeente bekijken. Klik op de kaart op een meetpunt. Dan kunt u een pdf-bestand openen met de grondwaterstanden van dat meetpunt tijdens de afgelopen jaren.
Wat u zelf kunt doen
- Als u ondergronds wilt bouwen, houdt u dan rekening met het grondwater en de verwachte stijging van het grondwater in de toekomst
- Ondergrondse ruimtes zoals kelders en souterrains waar mensen regelmatig verblijven moeten altijd waterdicht zijn. Dit is een voorwaarde uit het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl, artikelen 3.64 en 4.118). Als eigenaar bent u hier zelf voor verantwoordelijk.
- U bent als eigenaar zelf verantwoordelijk om bouwkundige en/of waterhuishoudkundige maatregelen te nemen om uw kelder waterdicht te maken
- Als eigenaar van een gebouw, huis of tuin bent u ook zelf verantwoordelijk voor het nemen van maatregelen tegen grondwateroverlast op uw eigen terrein
- Zet kwetsbare objecten (zoals elektra of foto’s) veilig op een hoge plek neer
- Deskundige bedrijven of aannemers kunnen u helpen bij het waterdicht maken van uw kelder of het nemen van maatregelen tegen grondwateroverlast. Op korte termijn kunnen zij u bijvoorbeeld helpen om uw kelder droog te krijgen. Als u uw kelder permanent droog wilt houden, is de oplossing om de kelder waterdicht te maken tot aan maaiveld. Denk hierbij ook aan maatregelen tegen opkruipen vocht in buitenmuren en vloeren
- Nog geen vochtproblemen in uw kelder? Dan is het verstandig om uw kelder wel te laten controleren
- Het wordt steeds belangrijker om de invloed van extreme weersomstandigheden te accepteren. Grondeigenaren moeten zich voorbereiden op de toekomst, waarbij grondwaterstanden kunnen stijgen en bij intensieve regenbuien (veel regen in een korte tijd) tijdelijk water op maaiveld kan staan